Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΣΤΑΜΑΤΗΣΕ ΣΤΟΥ ΓΚΥΖΗ
του Δημήτρη Νάκου και του Λευτέρη Πανούση
(βασισμένο στο ομότιτλο διήγημα του Λευτέρη Πανούση)
«Το Έμπολι, λένε οι κάτοικοι της περιοχής είναι το τελευταίο χωριό όπου ζουν χριστιανοί. Χριστιανός σημαίνει άνθρωπος: στα χωριά που είναι πέρα από τα δικά μας, οι άνθρωποι δε ζουν σαν χριστιανοί αλλά σαν ζώα».
Κάρλο Λέβι, Ο Χριστός σταμάτησε στο Έμπολι.
1-ΕΞΩΤ./ΤΑΡΑΤΣΑ/ΒΡΑΔΥ
Ο Πατέρας στέκεται στην άκρη και κοιτάει τη θέα.
2-ΕΣΩΤ./ΣΑΛΟΝΙ/ΒΡΑΔΥ
Το κορίτσι ετοιμάζεται να κοιμηθεί. Ο αδερφός της κοιμάται ήδη στον καναπέ. Η γιαγιά της ετοιμάζει τα σεντόνια. Μιλάνε χαμηλόφωνα.
ΓΙΑΓΙΑ. Άντε, πέσε.
ΚΟΡΙΤΣΙ. Θέλω να πω καληνύχτα στον μπαμπά.
ΓΙΑΓΙΑ. Πέσε σου λέω.
ΚΟΡΙΤΣΙ. Πάω πάνω να τον βρω και θα έρθω σε λίγο.
Καθώς το κορίτσι φεύγει από το δωμάτιο μπαίνει η Μητέρα. Η γιαγιά τη βλέπει δυσανασχετώντας.
3-ΕΞΩΤ./ΤΑΡΑΤΣΑ/ΒΡΑΔΥ
Ο Πατέρας στην άκρη της ταράτσας ανοίγει τα χέρια του σας Εσταυρωμένος.
4-ΕΣΩΤ./ΚΛΙΜΑΚΟΣΤΑΣΙΟ/ΒΡΑΔΥ
Το κορίτσι ανεβαίνει τις σκάλες.
5-ΕΞΩΤ./ΤΑΡΑΤΣΑ/ΒΡΑΔΥ
Ο Πατέρας με τα χέρια ανοιχτά πέφτει.
6-ΕΞΩΤ./ΤΑΡΑΤΣΑ/ΒΡΑΔΥ
Το κορίτσι τον βλέπει και ουρλιάζει.
7-ΕΞΩΤ./ΑΥΛΗ ΣΧΟΛΕΙΟΥ/ΜΕΡΑ
Τα παιδιά ουρλιάζουν και παίζουν. Χτυπάει το κουδούνι και μπαίνουν τρέχοντας προς τα μέσα. Τελευταίο μπαίνει το κορίτσι.
8- ΕΣΩΤ./ΣΧΟΛΙΚΗ ΑΙΘΟΥΣΑ/ΜΕΡΑ
Τα παιδιά κάθονται στα θρανία, κάποιο παιδί αρχίζει να μιλάει χωρίς να ακούγεται ακριβώς τι λέει.
ΚΟΡΙΤΣΙ. (voice over) H δασκάλα μας σήμερα, μάς ρώτησε πώς περάσαμε το καλοκαίρι κι όλα τα παιδιά είχαν κάτι όμορφο να της πούνε. Εμένα όμως δε με ρώτησε, γιατί ξέρει όπως το ξέρουν όλοι στη γειτονιά μου, στου Γκύζη, ότι ο μπαμπάς μου έπεσε το καλοκαίρι από την ταράτσα της πολυκατοικίας μας.
9-ΕΣΩΤ./ΣΑΛΟΝΙ/ΜΕΡΑ
Το κορίτσι κάθεται στον καναπέ έχοντας μπροστά της ένα μικρό τραπεζάκι. Πάνω του βιβλία και ένα χαρτί που ζωγραφίζει. Παραδιπλά και ο αδεφός της ζωγραφίζει. Παντού στον χώρο υπάρχουνε βιβλία. Ο Πατέρας ψάχνει ένα βιβλίο, το βρίσκει και φεύγει. Η γιαγιά συγυρίζει, ενώ όσο ο Πατέρας είναι στον χώρο τον κοιτάει με απέχθεια.
ΚΟΡΙΤΣΙ. (voice over) Αν με ρωτούσε θα της έλεγα, ότι πριν να φύγει ο μπαμπάς είχαμε έρθει όλοι μαζί και μέναμε στο σπίτι της γιαγιάς, γιατί δεν είχαμε να πληρώνουμε ούτε τα νοίκια, ούτε τους λογαριασμούς, ούτε τίποτα. Έτσι ο μπαμπάς μπορεί να γλίτωσε από τους λογαριασμούς, αλλά δε γλίτωσε κι απ’ τη γιαγιά που του είχε όλο νεύρα. Κι όταν κλείσαμε και το βιβλιοπωλείο μας, το μόνο που μάς έμεινε ήταν τα βιβλία κι άπειρα μπλοκ για να ζωγραφίζουμε.
ΓΙΑΓΙΑ. (καθώς τακτοποιεί, σχεδόν μονολογώντας) Γέμισε τον τόπο βιβλία ο πατέρας σας. Να τρώγονταν τουλάχιστον, θα ’μασταν χορτάτοι.
10-ΕΣΩΤ./ΚΟΥΖΙΝΑ/ΜΕΡΑ
Η Μητέρα μαγειρεύει, ο αδερφός της παίζει με στρατιωτάκια πάνω στο τραπέζι, το κορίτσι στρώνει το τραπέζι.
ΚΟΡΙΤΣΙ. (voice over) Αλλά επειδή τα βιβλία δεν τρώγονται η μαμά μαγείρευε τάχα κάτι φαγητά που τα έφερνε από την εκκλησία. Κι ο αδερφός μου που είναι μικρός ακόμα και δεν ξέρει τι σημαίνει να ζητάς ελεημοσύνη τη ρωτούσε βλακείες.
ΑΓΟΡΙ. Μαμά γιατί ξαναμαγειρεύεις το φαγητό. Δεν είναι μαγειρεμένο;
Η Μητέρα αμήχανη γυρίζει και τον κοιτάζει. Το ίδιο και το κορίτσι.
ΚΟΡΙΤΣΙ. Η μαμά δουλεύει σ’ ένα μαγαζί μαγείρισσα και σου ζεσταίνει εδώ το φαγητό για να μην το τρως κρύο και γκρινιάζεις.
ΑΓΟΡΙ. (στη Μητέρα) Αλήθεια;
Η Μητέρα κοιτάζει αμήχανη το κορίτσι.
11-ΕΣΩΤ./ΚΡΕΒΑΤΟΚΑΜΑΡΑ/ΜΕΡΑ
Η Μητέρα σιδερώνει, η γιαγιά διπλώνει τα ρούχα. Η γιαγιά μιλάει ψιθυριστά στη Μητέρα σα να της κάνει παράπονα. Έξω από την πόρτα στέκεται απέξω και κρυφακούει στενοχωρημένο το κορίτσι.
ΓΙΑΓΙΑ. (ψιθυριστά) Δε λέω οικογενεία μου είστε, αλλά με μια σύνταξη πώς να ζήσουμε; Να φτάσουμε στο σημείο να ζητιανεύεις ένα πιάτο φαγητό. Είναι ντροπή δεν το καταλαβαίνεις; Κι ο άντρας σου να κάθεται όλη μέρα; Είναι ντροπή. Ντροπή.
ΚΟΡΙΤΣΙ. (voice over) Εγώ το ήξερα γιατί μια μέρα είχα ακούσει τη γιαγιά να της λέει, ότι είναι ντροπή που ο μπαμπάς την κατάντησε ζητιάνα να στέκεται στην ουρά για ένα πιάτο φαγητό. Και κατηγορούσε τον μπαμπά και γι’ άλλα πολλά...
12-ΕΞΩΤ./ΠΑΡΚΟ/ΜΕΡΑ
Η γιαγιά κρατώντας 2 σακούλες ψώνια περπατάει μαζί με το κορίτσι. Πιο πέρα κάθεται ο Πατέρας και διαβάζει ένα βιβλίο.
ΚΟΡΙΤΣΙ. (voice over) Μια φορά είχαμε δει τον μπαμπά στο πάρκο να κάθεται και να διαβάζει, ενώ μάς είχε πει ότι θα ’ψαχνε για δουλειά. Δε μάς είχε δει κι η γιαγιά δεν είπε τίποτα σ’ εκείνον.
ΓΙΑΓΙΑ. Κοίτα τον άχρηστο. Κουβαλάω εγώ κι αυτός τεμπελιάζει.
Η γιαγιά και το κορίτσι συνεχίζουν να περπατάνε.
13-ΕΣΩΤ./ΣΑΛΟΝΙ/ΒΡΑΔΥ
Το κορίτσι κάθεται στον καναπέ αγκαλιά στον μπαμπά της, ο οποίος φαίνεται εξουθενωμένος. Ο Πατέρας την κρατάει αγκαλιά.
ΚΟΡΙΤΣΙ. (voice over) Θα έλεγα ακόμα στη δασκάλα, ότι μπορεί η γιαγιά να έλεγε τον μπαμπά τεμπέλη, αλλά όταν το βράδυ γύριζε στο σπίτι μάς διάβαζε ένα σωρό ιστορίες.
14-ΕΣΩΤ./ΚΡΕΒΑΤΟΚΑΜΑΡΑ/ΒΡΑΔΥ
Ο Πατέρας ανασηκωμένος στο κρεβάτι μαρκάρει αγγελίες σε μια εφημερίδα, η Μητέρα δίπλα του ξαπλωμένη. Το κορίτσι στο πάτωμα από τη μεριά του μπαμπά ζωγραφίζει, ο αδερφός της κοιμάται δίπλα στη Μητέρα Η Μητέρα ανασηκώνεται και τον χαϊδεύει τρυφερά.Ο Πατέρας χαμογελάει.
ΚΟΡΙΤΣΙ. (voice over) Κι ό,τι κι αν έλεγε η γιαγιά, η μαμά ήταν πολύ ερωτευμένη με τον μπαμπά και τον αγαπούσε.
15-ΕΣΩΤ./ΚΟΥΖΙΝΑ/ΜΕΡΑ
Όλη η οικογένεια τρώει στην κουζίνα. Όλοι κατηφείς, δε μιλάει ο ένας στον άλλον.
ΚΟΡΙΤΣΙ. (voice over) Αλλά ήταν και μερικές φορές που κανένας μας δεν είχε διάθεση. Κι όσο περνούσε ο καιρός και δε φεύγαμε από το σπίτι της γιαγιάς στενοχωριόμασταν όλοι.
16-ΕΣΩΤ./ΣΑΛΟΝΙ/ΜΕΡΑ
Το κορίτσι κολλάει στον τοίχο ζωγραφιές. Ο αδερφός της στέκεται πλάι της κρατώντας μουτζουρωμένα χαρτιά.
ΚΟΡΙΤΣΙ. (voice over) Και ο αδερφός μου στενοχωριόταν, όταν δεν έβαζα τις ζωγραφιές του στον τοίχο. Αλλά δε φτάνει που δεν είχαμε δωμάτιο να είχαμε και τις μουτζούρες του μικρού;
ΑΓΟΡΙ. Έλα, αυτή είναι ωραία.
17-ΕΣΩΤ./ΚΡΕΒΑΤΟΚΑΜΑΡΑ/ΜΕΡΑ
Ο Πατέρας κοιμάται μόνος (καδραρισμένος όπως ο πίνακας του Madegna «Νεκρός Χριστός», το κορίτσι μπαίνει και στέκεται να τον κοιτάζει.
ΚΟΡΙΤΣΙ. (voice over) Ο μπαμπάς με τον καιρό δεν είχε όρεξη ούτε από το σπίτι να βγει κι όλο κοιμόταν, αλλά ίσως να ’φταιγε και η ζέστη.
18-ΕΣΩΤ./ΚΡΕΒΑΤΟΚΑΜΑΡΑ/ΒΡΑΔΥ
Ο Πατέρας ανασηκωμένος στο κρεβάτι με την εφημερίδα απλώς να την κρατάει-δίχως καν να την κοιτάζει, η Μητέρα ξαπλωμένη προς το πλευρό του τον βλέπει με ορθάνοιχτα μάτια. Το κορίτσι στο πάτωμα από τη μεριά του Πατέρα βλέπει τηλεόραση. Ο Πατέρας κοιτάζει με αγωνία τη Μητέρα. Η Μητέρα αλλάζει πλευρό. Ο Πατέρας ρίχνει προς τα πίσω το κεφάλι του.
ΚΟΡΙΤΣΙ. (voice over) Κοιμόταν πολύ μες τη μέρα και μετά το βράδυ δεν τον έπιανε ύπνος.
19-ΕΞΩΤ./ΤΑΡΑΤΣΑ/ΒΡΑΔΥ
Ο Πατέρας με το κορίτσι κάθονται και κοιτάζουν την πόλη.
ΚΟΡΙΤΣΙ. (voice over) Μόνο στην ταράτσα τού άρεσε ν’ ανεβαίνει. Καμιά φορά ανέβαινα κι εγώ και βλεπαμε μαζί τα φώτα της πόλης.
ΠΑΤΕΡΑΣ. Τι σού μοιάζουνε να κάνουνε τα φώτα;
ΚΟΡΙΤΣΙ. Να χορεύουνε. Ή να κλαίνε.
ΚΟΡΙΤΣΙ. (voice over) Και μετά μού μάθαινε να σφυρίζω.
Το κορίτσι δυσκολεύεται να σφυρίξει.Το κορίτσι και ο Πατέρας γελάνε.
ΠΑΤΕΡΑΣ. Κολλάς τα χείλη σου και φυσάς.
ΚΟΡΙΤΣΙ. Δε μπορώ.
ΠΑΤΕΡΑΣ. (γελώντας) Έλα προσπάθησε.
Ο Πατέρας σφυρίζει έναν σκοπό, το κορίτσι προσπαθεί να τον ακολουθήσει.
20- ΕΣΩΤ./ΣΧΟΛΙΚΗ ΑΙΘΟΥΣΑ/ΜΕΡΑ
Η αίθουσα αδειάζει από τα παιδιά. Μένει τελευταίο το κορίτσι.
ΚΟΡΙΤΣΙ. (voice over) Όλα αυτά θα της έλεγα, αν με ρωτούσε. Αλλά η δασκάλα δε με ρώτησε κι εγώ δεν είπα τίποτα. Μετά όμως με πήρε αγκαλιά, γιατί η δασκάλα μας είναι πολύ τρυφερή και μου είπε ότι ήθελε να μου δείξει κάτι που είναι μόνο για εμένα.
ΔΑΣΚΑΛΑ. Για έλα μαζί μου.
Το κορίτσι και η δασκάλα βγαίνουν από την τάξη.
21- ΕΣΩΤ./ΔΙΑΔΡΟΜΟΣ ΣΧΟΛΕΙΟΥ/ΜΕΡΑ
Το κορίτσι και η δασκάλα περπατάνε χέρι χέρι.
22- ΕΣΩΤ./ΓΡΑΦΕΙΟ ΔΑΣΚΑΛΩΝ/ΜΕΡΑ
Η δασκάλα δίνει μια καινούρια τσάντα στο κορίτσι.Το κορίτσι στέκεται απρόθυμο.
ΔΑΣΚΑΛΑ. Αυτή η τσάντα είναι για ’σενα. Έχει μέσα όλα τα σχολικά είδη. Είναι το δώρο σου, γιατί πέρσι ήσουν η καλύτερη μαθήτρια.
Το κορίτσι δεν κάνει κίνηση να την πάρει.
ΚΟΡΙΤΣΙ. Κυρία, άμα τα είχα ανάγκη θα τα ’παιρνα. Η μαμά μου έχει βρει μια πολύ καλή δουλειά και βγάζει πολλά χρήματα. Μάς παίρνει και δώρα κι ό,τι θέλουμε. Αλλάξαμε και σπίτι. Μένουμε πια σ’ ένα πιο ωραίο και πιο μεγάλο (μικρή παύση) Να τη δώσετε σ’ ένα παιδί που να την έχει περισσότερη ανάγκη.
Το κορίτσι την αγκαλιάζει και φεύγει.
23-ΕΞΩΤ./ΑΥΛΗ ΣΧΟΛΕΙΟΥ/ΜΕΡΑ
Το κορίτσι προχωράει, για να βγει από το σχολείο.
ΚΟΡΙΤΣΙ. (voice over) Είχα πει ψέμματα. Δεν ήθελα να με λυπούνται.
24-ΕΣΩΤ./ΚΟΥΖΙΝΑ/ΜΕΡΑ
Η Μητέρα σερβίρει το φαγητό. Η γιαγιά κόβει ψωμί. Το κορίτσι και ο αδερφός της κάθονται στο τραπέζι.
ΚΟΡΙΤΣΙ. (voice over) Μένουμε στριμωγμένοι στο ίδιο σπίτι. Η μαμά ζεσταίνει ακόμα τα φαγητά που παίρνει από την εκκλησία και σπάνια γελάμε. Η μαμά λέει ότι στο βιβλίο του μπαμπά ο Χριστός σταμάτησε στο Έμπολι, αλλά απ’ ό,τι φαίνεται, λέει, ο Χριστός σταμάτησε και στου Γκύζη.
Cut to black
ΚΟΡΙΤΣΙ. (voice over) Ε, λοιπόν εμένα δε με νοιάζει πού σταμάτησε ο Χριστός. Εγώ θα συνεχίσω και θα πάω παραπέρα.
Ακούγονται τα σφυρίγματα ενός σκοπού από τον Πατέρα και το κορίτσι, ενώ πέφτουν οι τίτλοι τέλους.
ΤΕΛΟΣ